Wat is biobased bouwen en waarom is het de toekomst van duurzame bouw?
Duurzaamheid. Je hoort het tegenwoordig overal. Ook bij (ver)bouw- en interieurprojecten van een woning of ander gebouw denk je na over de duurzaamheid. Biobased (interieur)bouwen zie je hierdoor steeds vaker in de bouwwereld. Maar wat is biobased bouwen eigenlijk? En wat zijn de voor- en nadelen hiervan?
In deze blog nemen we je mee in de wereld van biobased bouwen, met een focus op hout als bouwmateriaal. We leggen uit wat biobased bouwen is, bespreken de voor- en nadelen en geven een praktijkvoorbeeld uit Friesland, waar Handig in Hout heeft bijgedragen aan een bijzonder project.
Inhoudsopgave:
Biobased bouwen, wat is het?
De kans is groot dat je nog nooit eerder hebt gehoord van het woord ‘biobased’. Voor we ingaan op biobased bouwen, geven we daarom uitleg over wat ‘biobased’ betekent.
Betekenis 'biobased’
Biobased verwijst naar materialen en producten die afkomstig zijn van natuurlijke, hernieuwbare bronnen. Denk aan planten, bomen, en andere organische materialen. De term 'biobased' komt voort uit de behoefte om duurzame en milieuvriendelijke alternatieven te vinden voor traditionele, vaak fossiele, grondstoffen. Bij biobased producten gebruiken we materialen die opnieuw groeien en zich aanvullen.
Wat is biobased bouwen?
Het doel van biobased bouwen is om de impact op het milieu te verminderen. Dit gebeurt door minder CO2-uitstoot en het verminderen van afval. Biobased bouwen combineert bestaande bouwtechnieken, zoals houtskeletbouw en rietdekking, met moderne innovaties. Hierdoor ontstaan duurzame leefomgevingen.
In de praktijk betekent biobased bouwen dat je materialen gebruikt zoals hout, bamboe, hennep en stro. Deze materialen zijn niet alleen hernieuwbaar, maar vaak ook goed recyclebaar. Daarnaast dragen ze bij aan een betere isolatie en een prettig binnenklimaat. Het proces van biobased bouwen houdt rekening met de gehele levenscyclus van de materialen. Van productie tot sloop en hergebruik.
Materialen
Hout is een van de meest gebruikte biobased bouwmaterialen. Het groeit snel, is hernieuwbaar en heeft uitstekende bouwtechnische eigenschappen. Bovendien slaat hout CO2 op gedurende zijn levensduur. Dit draagt bij aan een lagere CO2-voetafdruk van gebouwen.
Bamboe is een ander populair materiaal in biobased bouwen. Het groeit sneller dan hout en is bijzonder sterk. Bamboe kan gebruikt worden voor vloeren, wanden en zelfs als constructiemateriaal. Het is flexibel, licht en toch zeer sterk.
Hennep is veelzijdig en kan worden verwerkt tot isolatiemateriaal, bouwblokken en panelen. Het groeit snel en heeft weinig pesticiden nodig. Pesticiden, ook wel bestrijdingsmiddelen, beschermen gewassen tegen plagen, ziekten en onkruid. Hennepvezels zijn licht, maar ze bieden goede isolerende eigenschappen. Dit helpt om energie te besparen.
Stro wordt al eeuwenlang gebruikt in de bouw, vooral als isolatiemateriaal. Strobalen kunnen bijvoorbeeld dienen als muren in huizen. Ze hebben een uitstekende isolatiewaarde. Stro is goedkoop, gemakkelijk te verwerken en goed beschikbaar in landbouwgebieden.
Voor- en nadelen van biobased bouwen
Nu je weet wat biobased bouwen is en welke materialen je ervoor kunt gebruiken, bespreken we enkele voor- en nadelen van biobased bouwen.
Voordelen
1. Milieuvriendelijkheid
Zoals je hebt kunnen lezen maakt biobased bouwen gebruik van hernieuwbare materialen (hout, bamboe, hennep, stro). Deze materialen hebben een lagere ecologische voetafdruk dan traditionele bouwmaterialen zoals beton en staal. Door te kiezen voor biobased materialen help je de CO2-uitstoot te verminderen en draag je bij aan een beter milieu.
2. Duurzaamheid.
Biobased materialen gaan vaak lang mee. Ze zijn ook biologisch afbreekbaar. Dit houdt in dat ze minder afval produceren aan het einde van hun levensduur. Bovendien kun je deze materialen vaak hergebruiken of recyclen, wat de duurzaamheid verder vergroot.
3. Verbetering van binnenklimaat
Biobased materialen zoals hout en hennep hebben goede isolerende eigenschappen. Dit zorgt voor een stabieler binnenklimaat. Daarnaast zijn deze materialen vaak ademend. Ademende materialen helpen bij het reguleren van vocht en het verbeteren van de luchtkwaliteit binnenin het gebouw.
4. Mogelijke kostenbesparing op lange termijn
Biobased bouwen kan in het begin hogere kosten met zich meebrengen dan traditioneel bouwen. Echter, op de lange termijn zijn deze kosten vaak lager. Biobased materialen hebben over het algemeen namelijk lagere onderhoudskosten dan andere bouwmaterialen. Ook zijn ze door de duurzaamheid minder snel aan vervanging toe. Bovendien kunnen de energiebesparingen, door betere isolatie en luchtkwaliteit, leiden tot lagere energierekeningen.
Nadelen
1. Mogelijk hogere kosten in het begin
Biobased bouwen kan in eerste instantie duurder zijn dan traditionele bouwmethoden. Dit komt door de kosten van de materialen en de gespecialiseerde arbeidskrachten. Deze grotere investering kan een obstakel zijn voor sommige bouwprojecten.
2. Beperkte beschikbaarheid van materialen
Niet alle biobased materialen zijn overal even makkelijk verkrijgbaar. De beschikbaarheid kan variëren per regio en afhankelijk zijn van de lokale productiecapaciteit. Dit kan leiden tot langere levertijden en hogere transportkosten.
3. Noodzaak voor specifieke kennis en vaardigheden
Biobased bouwen vereist vaak specifieke kennis en vaardigheden die niet altijd breed beschikbaar zijn in de bouwsector. Hierdoor is de kans aanwezig dat bouwkundigen zich moeten bijscholen om doeltreffend met biobased materialen te werken. Dit kan de planning en uitvoering van bouwprojecten ingewikkelder maken.
Biobased bouwen met hout
Hoewel we eerder meerdere biobased materialen hebben genoemd, lichten we nu alleen hout verder toe. ‘Waarom specifiek hout?’, zul je misschien denken. Hout is een van de oudste bouwmaterialen die de mens kent. Tegenwoordig krijgt het een hernieuwde waardering in de biobased bouwsector. Hout biedt veel voordelen en past goed in het streven naar duurzaam en milieuvriendelijk bouwen. Maar waarom is hout zo populair en hoe pas je het toe in jouw bouw- en interieurprojecten?
Waarom hout?
Hout is een veelgebruikt materiaal in biobased bouwen om verschillende redenen. Ten eerste is hout een hernieuwbare grondstof. Bomen groeien continu en vormen zo een onuitputtelijke bron van bouwmateriaal. Bovendien neemt hout tijdens zijn groeifase CO2 op uit de atmosfeer en slaat dit op. Dit helpt om de CO2-uitstoot te verminderen. Het draagt ook bij aan de strijd tegen klimaatverandering.
Daarnaast is hout relatief gemakkelijk te bewerken en vereist het minder energie voor productie en verwerking dan bijvoorbeeld beton of staal. De totale milieu-impact van hout is hierdoor laag. Verder draagt hout bij aan een gezonder binnenklimaat, zoals je eerder ook al hebt kunnen lezen onder het kopje voordelen.
Eigenschappen van hout
Hout heeft veel technische eigenschappen die het goed bruikbaar maken voor biobased bouwen. Het is licht van gewicht, maar toch sterk en duurzaam. Hierdoor is hout geschikt voor veel verschillende constructies, van kleine woningen tot grote gebouwen. Hout heeft ook uitstekende isolerende eigenschappen. Dit betekent dat je minder energie nodig hebt om je huis te verwarmen of te koelen.
Naast deze technische eigenschappen heeft hout een natuurlijke en warme uitstraling. Het geeft een huis een gezellige sfeer. De variatie in houtsoorten biedt ook veel mogelijkheden. Of je nu gaat voor een moderne, strakke look of een meer traditionele stijl, hout past altijd.
Voorbeelden van houttoepassingen
Er zijn talloze manieren om hout toe te passen in biobased bouwen. Hieronder geven we enkele voorbeelden:
- Skeletbouw
Hierbij wordt een gebouw opgetrokken met een frame van houten balken. Dit is een populaire methode vanwege de snelheid en flexibiliteit waarmee je kunt bouwen. - Gevelbekleding
Hout kan worden gebruikt voor buitenbekleding van gebouw. Dit geeft een natuurlijke uitstraling en zorgt voor extra isolatie. - Vloeren en plafonds
Houten vloeren en plafonds zijn niet alleen duurzaam, maar ook stijlvol. Ze dragen bij aan de warmte en akoestiek van een ruimte. - Interieurelementen
Hout is ideaal voor meubels, keukens, wandpanelen, trappen en andere interieurelementen. Het is veelzijdig en kan makkelijk worden aangepast aan jouw specifieke wensen en behoeften. Zo kan er gebruik worden gemaakt van onbewerkt hout, maar ook van kurk of houtvezel-spaanplaten.
Biobased bouwen in de praktijk
Op 10 november 2023 is in Nieuwehorne (Friesland) de bouw van een nieuwe biobased woning gestart. Dit wordt mogelijk gemaakt door de samenwerking van lokale partijen. Het project staat in het teken van duurzaam en milieuvriendelijk bouwen. Met als doel? Een volledig biobased woning creëren, waarbij gebruik wordt gemaakt van hernieuwbare materialen en energiezuinige bouwtechnieken. Daarbij is de woning ontworpen om een zo laag mogelijke CO2-voetafdruk te hebben.
Deze woning maakt gebruik van diverse biobased materialen zoals hout, hennep en stro. Zo heeft de woning houtenskeletbouw, hennepisolatie en een sedumdak.
Het project dient ook als demonstratie voor hoe biobased bouwen kan bijdragen aan de toekomst van duurzame woningbouw in Nederland.
Bijdrage van Handig in Hout
Handig in Hout heeft een rol gespeeld in de interieurbouw van deze biobased woning. Onze expertise in houtbewerking en biobased materialen werd ingezet om de complete inrichting van de woning vorm te geven. Je kunt hierbij denken aan de keuken, tafels en stoelen, kasten en vloeren. Maar ook zaken als de gordijnen, tegels en sanitair en zelfs de kopjes in de kast lagen in onze handen. En dat allemaal biobased. We hebben dit gedaan in samenwerking met bedrijven die ons konden voorzien van biobased interieurelementen anders dan hout.
Handig in Hout, voor al jouw biobased interieurbouw!
Al met al merk je dat de mogelijkheden op het gebied biobased bouwen oneindig zijn. Je weet nu in ieder geval wat biobased bouwen inhoudt, waarom hout hierbij populair materiaal is, en welke voor- en nadelen deze bouwmethode heeft. Bovendien hebben we een praktijkvoorbeeld uit Friesland besproken om je een beter beeld te geven van biobased bouwen.
Ben je geïnspireerd geraakt door de mogelijkheden van biobased bouwen? Wil je meer weten over hoe Handig in Hout je kan helpen met duurzame interieurprojecten? Neem dan contact met ons op. Wij staan klaar om je te adviseren en samen te werken aan jouw volgende project.